Een cilinder houdt in dat er onder een bepaalde hoek-as scherper wordt gezien dan onder een ander hoek-as. Bij een alleen sferische afwijking is de refractie afwijking (brilsterkte) gelijk onder elke hoek.
Alleen sferisch
Een bril voorschrift:
Dit betekent dat onder elke hoek dezelfde bril sterkte nodig is. Dus het rechteroog heeft op 0 graden dezelfde sterkte als op 20°, 40°, 90°, of 140°.
Sferisch en een cilinder
Maar nu een voorschrift waar een cilinder in zit:
1e cilinder bril voorschriftDit betekent dat het rechteroog op de as van 100° een sterkte nodig heeft van -5.00. Op de richting daar loodrecht op, dus op 10° heeft het rechteroog een sterkte nodig van -4.00. Het linkeroog heeft op de as van 85° een sterkte van -4,75, onder hoek loodrecht daarop van 175°, is er een sterkte nodig van -4.25.
Maar wat nu als er een “-” (min) staat bij het woord “cyl” van het bril voorschrift?
2e cilinder brilvoorschriftDan is de situatie anders. Nog steeds is bij het rechteroog de sterkte onder de hoek van 100° -5.00. Echter onder de hoek van 10° is er een sterkte nodig van -6.00! Bij het linkeroog is het onder hoek van 85° nog steeds -4.75. Maar onder de hoek van 175° is dat -5.25.
Cilinder test
Kijk naar het volgende plaatje om te testen of je een cilindrische afwijking in je ogen hebt.
Als alle lijnen allemaal even zwart zijn, heb je geen cilinder. Als je in een richting de lijnen zwarter en in een andere richting waziger ziet, is er sprake van een cilindrische afwijking. Op de hoek van de wazigere lijn heb je een sterkere “bril” nodig dan op de hoek waar je de lijn het scherpst ziet. Daarmee heb je de “as” te pakken van jouw cilindrische afwijking. In het laatste bril voorschrift van het rechteroog zal dus de lijn van 10° waziger gezien worden. In het een na laatste bril voorschrift zal het rechteroog de 100° lijn waziger zien!
Het cilindrische oog
Het normale oog kun je je voorstellen als een mooi ronde bal. De vorm van het cilindrische oog is meer een rugbybal geworden. De ronding is in de ene richting groter dan de richting daar loodrecht op. Als je naar de rugbybal vorm kijkt aan de rechterkant dan zal de bril sterkte vertikaal min zijn ten opzichte van de sterkte horizontaal. Dus je zal een bril voorschrift krijgen van ziets als:
| Spherisch | Cilinder | As | |
| Rechts (OD) | -5.00 | +2.00 | 90° |
| Links (OS) | -5.00 | +2.00 | 90° |
of:
| Spherisch | Cilinder | As | |
| Rechts (OD) | -5.00 | -2.00 | 0° |
| Links (OS) | -5.00 | -2.00 | 0° |
Je zult de lijnen van de gradenboog in de vertikale richting waziger zien.
Om je een idee te geven hoe jouw oog eruit ziet als je de as weet kun je naar het volgende plaatje kijken. Dit geldt in het geval dat er een “plus” staat bij je cilinder. Als er een “min” staat, moet je de rugbybal 90° draaien.
Dit oog van dit laatste bril voorschrift ziet er uit als de eerste rugbybal (0/180°).
Het rechteroog van het 1e cilinder bril voorschrift ziet er ongeveer uit als rugbybal 1 (0/180°, eigenlijk 10°)
Het rechteroog van het 2e cilinder bril voorschrift ziet er ongeveer uit als rugbybal 3 (90°, eigenlijk 100°)
Een uitleg van assen en hoe je dat omrekent wordt hier gegeven op youtube.
Oefeningen voor de cilinder
Er wordt gezegd dat de cilindrische afwijking makkelijk te corrigeren valt. Het is een onbalans in de externe oog spiertjes. Door oog yoga te doen kun je het verminderen.
Je kunt de oefening ook op de luie manier doen. Hang een tennisbal aan het plafond zet een stip op de onderkant van de bal. Ga op de grond liggen met een oog afgedekt en de andere recht onder de bal. Geef de bal een slinger en volg de bal met je ogen. Houd je hoofd stil. Je kunt zo van links naar rechts, van boven naar onder en rondjes draaien. Doe dat 5 minuten per oog per dag. In 30 dagen heb je vermindering van je cilinder.