De amygdala legt verbanden tussen informatie van verschillende zintuigen en koppelt deze aan emoties. Bij iedere nieuwe situatie bepaalt het individu welke emotionele reactie het meest zinvol is. Daarbij reageert de amygdala bijvoorbeeld op de gezichtsuitdrukking van andere mensen. De reactie van de amygdala op prikkels die angst veroorzaken kan snel en volledig automatisch (dat wil zeggen reflexmatig) plaatsvinden.
De amygdala heeft een aantal draaiboeken voor informatie die binnenkomt. Deze draaiboeken zijn ervoor om direct te kunnen reageren op gevaarlijke situaties. Dat is uitgelegd in de volgende afbeelding:
Via een van de zintuigen, in dit geval de ogen, komt informatie binnen. Dat gaat naar het daarvoor bestemde gedeelte in de thalamus, in dit geval de corpus geniculair laterale. Van daaruit worden er twee wegen bewandeld: eentje direct naar de amygdala en eentje naar de visuele cortex. De informatie die direct naar de amygdala wordt gestuurd (rood gestippeld) is een grof beeld (je zou kunnen zeggen met lage resolutie). De amygdala zal die grove informatie vergelijken met de voorgeprogrammeerde gevaarlijke situaties. Als er een overeenkomst is met een van die situaties, zal er een impuls het lichaam ingestuurd worden om actie te ondernemen (groen). Deze grove informatie is niet nauwkeurig genoeg om echt vast te stellen dat het om een slang gaat. De directe reactie is: gevaar! Vecht, vlucht of bevries.
De informatie met hoge resolutie wordt naar de visuele cortex (blauw) gestuurd. Er is langs deze weg iets meer tijd om te zien wat de gevaarlijke situatie echt is. Via deze weg wordt bijvoorbeeld duidelijk dat het om een slang gaat. In dat geval gaat de vecht-vlucht-bevries reactie door. Maar als uit deze informatie blijkt dat het niet om een slang gaat, zal de visuele cortex signalen aan de amygdala (rood) geven dat het “gevaren draaiboek” toch niet gevolgd hoeft te worden. Er volgt dan weer ontspanning.
Ogen en de amygdala
De amygdala heeft dus een voorprogrammering van gevaarlijke situaties. Het kan zijn dat er als kind dingen gebeuren, die de amygdala leren dat iets gevaarlijk is, terwijl die situaties eigenlijk ongevaarlijk zijn. Een voorbeeld: iemand heeft je als kind iets heel vervelends aangedaan. Dan kan het zijn dat je amygdala geleerd heeft dat een bepaalde gezichtsuitdrukking (die de persoon die jou iets heeft aangedaan, op dat moment had) gevaarlijk is. Veel later in je leven kom je iemand tegen die die gezichtsuitdrukking heeft. Dan zal je amygdala je automatisch laten reageren met een vecht-vlucht-bevries reactie, die eigenlijk niet nodig is. Dat “foutieve” draaiboek van vroeger was toen nuttig, maar nu niet meer. Het kan je in je huidige leven belemmeren om te zien wat er is in dit moment.